İkamet izni alma işlemleri,  Türkiye de 90 günden fazla kalacak olan yabancıların İKAMET İZNİ almaları gerekmektedir.

TÜRK HUKUKUNDA YABANCILARIN ÜLKEDE İKAMET HAKKI

Vatandaş yabancı ayrımı yapılmaksızın, herkesin yerleşme ve seyahat özgürlüğüne sahip olduğu hem Anayasa (m.23) hem de Türkiyenin taraf olduğu AİHS 4.üncü ek protokolde hükme bağlanmıştır. Yabancıların ülkeye girişi, ülkede ikamet ve seyahati ile ilgili düzenlemeler yabancılar hukukunda önemli yer tutmakta olup 4 Nisan 2014 tarihinde yürürlüğe giren 6458 sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanun (YUKK) ile konu ayrıntılı bir şekilde düzenlenmiştir.

İKAMET İZNİ NEDİR

İkamet izni Türkiye’de kalmak isteyen yabancılara verilen izin belgesidir. Ülkemizde vize veya vize muafiyetinin tanıdığı süreden ya da doksan günden fazla kalacak yabancıların izni almaları zorunlu kılınmıştır. Kamusal düzenin sağlanması ve korunması açısından önem arz eden ikamet izni begesi; yabancının talepte bulunması, istenilen evraklarla başvurması ve talepte bulunduğu ikamet izni türünde şartları taşıması halinde yetkili makamlarca düzenlenmektedir. insan hakkı ihlallerinin önlenmesi ve insana yaraşır bir sistemin oluşturulması bağlamında ikamet izni belgesi önem taşımaktadır. Bu kapsamda ülkemizde bulunan yabancılar çeşitli hak ve yükümlülüklere sahiptir. İkamet izinleri bu hak ve yükümlülükler çerçevesinde yabancıların ülkemizde kalışını yasal bir zemine oturtmaktadır.

İKAMET İZİN TÜRLERİ

-Kısa Dönem İkamet İzni
-Aile İkamet İzni
-Öğrenci İkamet İzni
-Uzun Dönem İkamet İzni
-İnsani İkamet İzni
-İnsan Ticareti Mağduru İkamet İzni

İKAMET İZNİ NASIL ALINIR / İKAMET İZNİ MÜRACAATLARI

Yabancılar, ikamet izni müracaatlarını hem ülke içinde hem de ülke dışında olmak üzere iki farklı şekilde yapabilmektedirler.

Türkiye’de ikamet etmek isteyen yabancılar, vatandaşı olduğu veya yasal olarak bulunduğu ülkedeki Türk konsolosluklarına müracaat ederek ikamet izni talebinde bulunabileceklerdir. İkamet izni müracaatını alan konsolosluk, ikamet izin taleplerini görüşleriyle birlikte Göç İdaresi Başkanlığına gönderir. Başkanlık, ilgili kuruluşların da görüşlerini alarak başvuruları sonuçlandıracak ve şayet başvuru olumlu sonuçlanır ise ikamet iznini konsolosluklar düzenleyecektir. Ayrıca yurt dışından ikamet izni alınması halinde, iznin 6 ay içinde kullanılması gerekmekte olup aksi durumda alınan izin geçerliliğini kaybedecektir.

Ülke içinde ikamet izni başvurusu yapacak kişiler; ülke içinde ikamet iznini ülkede kalışı ile ilgili yasal süresi içerisinde yapılması gerekmektedir. Diğer bir ifade ile ikamet izni talebi vize süresi veya vize muafiyet süresi içinde yapılmalıdır. Ancak belirtmek gerekir ki; ilgili yasal süreyi kaçırmış olanlar sürenin sona ermesinden sonraki 10 gün içinde müracaat yaparlar ise yapılan müracaatlar kabul edilecektir.

Ülkemizde vize veya vize muafiyetinin tanıdığı süreden ya da doksan günden fazla kalacak yabancıların, e-ikamet sistemi üzerinden şartlarını taşıdığını düşündüğü ikamet izni türüne müracaatta bulunmaları zorunludur. Başvurusunun tamamlayan yabancılar sistem tarafından belirlenen randevu gününde, yaşamak istedikleri ilde bulunan il/ilçe göç idaresi müdürlüğünde hazır bulunmalıdırlar. Geçerli bir mazereti olmaksızın randevu gününde il/ilçe göç idaresi müdürlüğünde hazır bulunmayan yabancılar, hiç başvuruda bulunmamış sayılırlar. Geçerli mazeretin tespitinde idarece bir takım bilgi ve belgeler talep edilebilir. (İkamet izni uzatma başvuruları da kural olarak aynı usulle yapılmaktadır)

Yurt içi veya yurt dışından yapılacak başvurularda; pasaport veya pasaport yerine geçen belgelerin geçerlilik süresinden 60 gün daha kısa süreli ikamet izni düzenlenir. Yani talep edilen ikamet izni süresinden 60 günden daha uzun pasaport veya muadili belge ibraz edilmesi gereklidir. (YUKK m.23)

İkamet iznini yurt dışında konsolosluklardan alan yabancılar ülkeye giriş yaptıkları tarihten, ülke içinde ikamet izni alan yabancılar ise, izin belgesinin kendilerine teslim edildiği tarihten itibaren en geç 20 iş günü içinde adres kayıt sistemine kayıtlarını yaptırmakla yükümlülerdir.(YUKK m.25)

İkamet izni alan yabancılar izni aldıkları ilden başka bir ildeki adrese taşındıklarında taşındıkları ilde ikamet etmek üzere yeni bir ikamet izni almak amacıyla en geç 20 gün içinde başvuruda bulunmakla yükümlüdürler. (yukk m.23/3)

İKAMET İZNİ BAŞVURUSU İÇİN GEREKLİ BELGELER

Aşağıda yazılı belgeler kısa dönem ikamet izni için geçerli ve yeterli olup diğer izin türleri için ise; yine aynı belgelerle birlikte başvuru türüne göre başkaca ek belgeler istenmektedir.
-İkamet İzni Başvuru Formu.
-Pasaport veya yerine geçen bir belgenin aslı ve fotokopisi.
-4 adet biyometrik (ICAO standartlarında) fotoğraf.
-Sağlık Sigortası
-Adli Sicil Kaydı
-İkamet izni boyunca yetecek miktarda maddi imkanını ispatlar belgeler.

İKAMET İZNİ BAŞVURUSUNUN REDDİ VE İKAMET İZNİNİN İPTALİ

Yabancıların ikamet izin başvuruları gerekli şartları taşıdığı taktir de idare tarafından değerlendirilerek karar bağlanır. Başvurular bir takım sebeplerden dolayı reddedilmekte ve yahut kabul görülen başvurular iptal edilmektedir. Yapılan başvuruların ret veya iptal gerekçeleri ana hatlarıyla aşağıdaki şekildedir.

-İkamet İzni Gerekçelerinden Birini İleri Sürmemiş Olmak,
-Başvuru İçin Gerekli Evrakların Süresinde Temin Edilememesi, Yanlış Veya Sahte Evrak Sunulmuş Olması
-İkamet İzninin Amacının Dışında Kullanılması
-Türkiye’ye Girişi Yasak Olan Yabancılardan Olmak,
-Hakkında Sınır Dışı Kararı Verilmiş Yabancılardan Olmak,

İkamet izni başvurusu reddine itiraz, ret sebeplerinden en az birinin söz konusu olması halinde gündeme gelir. İkamet başvurusuna ilişkin ret kararı, başvuru sahibine veya avukatına tebliğ edilecektir. Başvurusu reddedilen yabancı, ret kararının tebliğini izleyen günden itibaren 60 gün içinde Göç İdaresi Genel Müdürlüğüne itirazda bulunma veya idare mahkemesinde dava açma hakkına sahiptir. İtiraza 30 günlük süre içinde cevap verilmemişse itiraz reddedilmiş sayılır ve 60 gün içerisinde idare mahkemesinde iptal davası açılır. iptal davası, yetkili makama itirazda bulunmadan direkt açılabileceği gibi itiraz yolu tüketildikten sonra da açılabilir. Burada yetkili ve görevli mahkeme, ret kararını veren makamın bulunduğu yerdeki idare mahkemeleridir. İptal davasını açma süresi, ret kararının tebliğini izleyen günden başlayarak 60 gündür.